نگاهی به صندوق های اهرمی در ایالات متحده

صندوق‌های اهرمی در بازار سرمایه آمریکا نوعی ابزار مالی پیشرفته هستند که با بهره‌گیری از قراردادهای آتی، پیمان‌های معاوضه (سوآپ)، قراردادهای اختیار معامله و در برخی موارد استقراض مالی، تلاش می‌کنند بازده روزانه یک شاخص یا دارایی را چند برابر کنند؛ معمولاً دو یا سه برابر. این صندوق‌ها برای رسیدن به این هدف، ساختار پرتفوی خود را به‌طور روزانه تنظیم می‌کنند تا نسبت اهرم ثابت بماند.

برخلاف صندوق‌های معمولی که مستقیماً دارایی پایه را خریداری می‌کنند، صندوق‌های اهرمی بیشتر از ابزارهای مشتقه استفاده می‌کنند. برای مثال، صندوق TQQQ که بازده روزانه سه برابر شاخص نزدک ۱۰۰ را دنبال می‌کند، بخش عمده موقعیت‌های خود را از طریق پیمان‌های معاوضه شاخص و قراردادهای آتی تأمین می‌کند. این قراردادها به صندوق اجازه می‌دهند با سرمایه کمتر، موقعیتی چندبرابر ارزش دارایی خود ایجاد کند. صندوق SPXL که سه برابر بازده شاخص اس‌اندپی ۵۰۰ را هدف‌گذاری کرده نیز از همین سازوکار بهره می‌گیرد. در سمت مقابل، صندوق‌های معکوس مانند SQQQ و SPXS با استفاده از فروش استقراضی قراردادهای آتی و پیمان‌های معاوضه معکوس، بازده منفی چندبرابر شاخص را فراهم می‌کنند.

سازوکار این صندوق‌ها به‌گونه‌ای است که در پایان هر روز معاملاتی، تمام موقعیت‌ها مجدداً تنظیم می‌شود تا اهرم ثابت بماند. این ویژگی باعث می‌شود بازده آن‌ها در بازه‌های زمانی طولانی، لزوماً برابر با ضریب اهرم ضربدر بازده شاخص نباشد. در بازارهای پرنوسان، اثر ترکیب بازده می‌تواند موجب شود که عملکرد واقعی این صندوق‌ها از انتظار سرمایه‌گذار فاصله بگیرد.نمونه‌های شناخته‌شده این صندوق‌ها در آمریکا شامل TQQQ با حدود ۲۷ میلیارد دلار دارایی تحت مدیریت، SQQQ با بیش از ۵ میلیارد دلار، SPXL با بیش از ۵ میلیارد دلار و SPXS با چندصد میلیون دلار دارایی است. این ارقام نشان‌دهنده حجم بالای سرمایه‌گذاری و استقبال معامله‌گران از این ابزارهاست.ایجاد اهرم در این صندوق‌ها معمولاً از ترکیب چند ابزار صورت می‌گیرد. قراردادهای آتی شاخص‌ها، پیمان‌های معاوضه بازده کل، اختیار معامله و گاهی اوراق بدهی کوتاه‌مدت برای مدیریت نقدینگی از اجزای اصلی این ساختار هستند. صندوق‌های صعودی عمدتاً موقعیت‌های خرید در این ابزارها دارند، در حالی که صندوق‌های معکوس، از موقعیت‌های فروش استقراضی یا معاوضه معکوس بهره می‌برند. برای مثال، یک صندوق سه‌برابری صعودی بر روی شاخص نزدک ۱۰۰ ممکن است ۱۰۰ درصد دارایی خود را در یک صندوق معمولی شاخص سرمایه‌گذاری کند و همزمان با پیمان‌های معاوضه و قراردادهای آتی، ۲۰۰ درصد دیگر مواجهه ایجاد کند تا مجموعاً ۳۰۰ درصد اهرم به دست آید. با وجود جذابیت ظاهری، ریسک‌های این صندوق‌ها قابل توجه است. اهرم همان‌طور که سود را چند برابر می‌کند، زیان را نیز تشدید می‌کند. اگر بازار برخلاف موقعیت صندوق حرکت کند، ممکن است بخش عمده‌ای از ارزش آن در مدت کوتاهی از بین برود. همچنین کارمزد مدیریت، هزینه تأمین مالی اهرم، و هزینه جابه‌جایی قراردادهای آتی (خصوصاً در بازار کالاها) می‌تواند به مرور از ارزش صندوق بکاهد. این هزینه‌ها و ریسک‌ها باعث می‌شود این صندوق‌ها برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب نباشند و بیشتر توسط معامله‌گران کوتاه‌مدت یا برای پوشش ریسک پرتفوی استفاده شوند.

راه‌اندازی یک صندوق اهرمی برای نهادهای مالی، مستلزم طی کردن فرآیندهای نظارتی و قانونی خاص است. ابتدا باید صندوق به‌عنوان یک صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله ثبت شود و مجوزهای لازم از نهاد ناظر بازار سرمایه آمریکا دریافت گردد. صندوق‌های اهرمی و معکوس مشمول مقررات ویژه‌ای هستند که از مهم‌ترین آن‌ها، قانون مربوط به استفاده از مشتقات است. طبق این مقررات، صندوق باید یک برنامه مدیریت ریسک مشتقات تدوین کند، مدیر ریسک منصوب نماید، حدود اهرم را مشخص کند و گزارش‌های دوره‌ای به هیئت مدیره و نهاد ناظر ارائه دهد. محدودیت‌های اهرمی نیز وجود دارد؛ به‌طور معمول اهرم بیش از ۲۰۰ درصد برای صندوق‌های جدید مجاز نیست، هرچند صندوق‌های سه‌برابری قدیمی که پیش از وضع این محدودیت‌ها راه‌اندازی شده‌اند، همچنان مجاز به فعالیت هستند. در مجموع، صندوق‌های اهرمی ابزاری هستند که می‌توانند در دستان یک معامله‌گر آگاه و حرفه‌ای، بازدهی قابل توجهی ایجاد کنند، اما برای سرمایه‌گذار ناآشنا، می‌توانند بسیار پرخطر باشند. این صندوق‌ها مانند شمشیر دولبه‌اند؛ هم پتانسیل سود سریع دارند و هم توانایی ایجاد زیان سنگین در کوتاه‌ترین زمان.